Chto pavinien być prezidentam Biełarusi ŭ pierachodny pieryjad? Razvažajuć viadomyja biełarusy
Adkazvajuć Alaksandr Milinkievič, Alaksandr Frydman, Leŭ Lvoŭski, Volha Łojka, Śviatłana Kurs i inšyja.
Ekanamist Leŭ Lvoŭski:
«Lepš za ŭsio, kali heta budzie Viktar Babaryka, ale kali što, to kandydatura Śviatłany Cichanoŭskaj mianie taksama zadavolić.
Babaryka zasłužyŭ: mienavita jaho rašeńnie pajści ŭ prezidenty razvarušyła bałota biełaruskaha palityčnaha žyćcia i pryciahnuła ŭ palityku, aktyvizavała vializnyja masy biełarusaŭ, jakija raniej nie vieryli ŭ mahčymaść źmienaŭ. Jon pastaviŭ na svaje pierakanańni, na svaju vieru ŭ biełarusaŭ i Biełaruś usio što ŭ jaho było, a było ŭ jaho niamała — hrošy, kamfortnaje žyćcio, svaboda, i navat svaboda jaho syna.
Jon kandydat ad centru. Biełarusy vielmi roznyja: jość levyja i pravyja, tyja, chto za ŭstupleńnie ŭ Jeŭrasajuz i tyja, chto za toje, kab zastavacca niezaležnymi, jość i tyja, chto za zachavańnie adnosin z Rasijaj. Jość tyja, chto razmaŭlaje tolki na biełaruskaj, tyja, chto tolki na ruskaj i tyja, chto jašče nie vyznačylisia ci razmaŭlajuć na abiedźviuch movach.
Babaryka pakazaŭ zdolnaść abjadnać ludziej roznych pohladaŭ i z roznych płastoŭ nasielnictva. Hetaja jakaść asabliva važnaja dla pierachodnaha pieryjadu, kab nie stvaryć hrupu «pakryŭdžanych» — tych, chto budzie vystupać za viartańnie režymu Łukašenki. Vielmi važna pry źmienie ŭłady nie dapuścić adkatu, jak heta, naprykład, zdaryłasia ŭ Rasii.
U jaho, biezumoŭna, vielmi dobry bekhraŭnd u sensie viedaŭ i razumieńnia ekanomiki, a mienavita pa joj mnohija biełarusy miarkujuć ab paśpiachovaści krainy.
Śviatłana Cichanoŭskaja taksama moža być, choć i źjaŭlajecca vypadkovym kandydatam, jak jana sama heta i pryznaje. Ale jana vydatna prajaviła siabie. Jana nie zdałasia, jana robić što moža, jana nie pramianiała demakratyčny ruch na vyrašeńnie asabistych prablem (napeŭna, mahła b abmianiać svabodu muža na toje, kab pierastać pracavać i zmahacca za ŭsich astatnich). Cichanoŭskaja za hetyja hady nabrałasia vielmi samavitaha dypłamatyčnaha dośviedu — jaje viedajuć u šmatlikich vysokich kabinietach pa ŭsim śviecie, a adnosiny ź mižnarodnymi partniorami buduć vielmi važnyja asabliva ŭ pierachodny pieryjad.
Idealnaja kamanda, na moj pohlad, dla pierachodnaha pieryjadu pavinna ŭklučać ich abaich u jakoj-niebudź kanfihuracyi: prezident Babaryka, premjer Cichanoŭskaja. Albo jana mahła b stać ministram zamiežnych spraŭ z pašyranymi paŭnamoctvami».
Kiraŭnik «Bajsoł» Andrej Stryžak:
«U mianie niama kandydata. Liču, što ź siońniašnimi prezidenckimi paŭnamoctvami pa kanstytucyi my prosta nie možam być upeŭnienyja ŭ čałavieku, jaki zastupaje na hetuju pasadu, što jon nie budzie spakušany hetymi supiermahčymaściami.
Mnie padajecca, što ŭ hetaj situacyi moža spracavać kalektyŭny orhan, dzie buduć prymacca rašeńni nie adnaasobna.
Vielmi važna jak maha chutčej pravieści vybarčyja reformy, parłamienckija vybary, pačać pierafarmatoŭvać biełaruskuju dziaržaŭnuju sistemu.
Faktyčna ŭ taki kalektyŭny orhan uvojduć ludzi, jakija buduć na momant adkrytaha akna mahčymaściej mieć najbolšuju hramadska-palityčnuju vahu, davier, resursy.
Vielmi składana prahnazavać, chto kankretna heta budzie na toj momant. Ale słušna, što pavinien być bałans, tam nie pavinny być vyklučna prafiesijnyja palityki, treba, kab byli pradstaŭleny bolš šyrokija słai hramadstva».
Byłaja palitźniavolenaja i redaktarka vydańnia Plan B Volha Łojka:
«Baču na pasadzie, naprykład, Alesia Bialackaha. Hałoŭnym u hety pieryjad budzie nacyjanalnaje prymireńnie i prafiłaktyka revanšyzmu prychilnikaŭ aŭtarytaryzmu, tamu Aleś — idealny kandydat.
Jašče možna nazvać kaho-niebudź z aksakałaŭ z roznych łahieraŭ, kalibra Paźniaka i Miaśnikoviča — u ich jość upłyvovaść, paznavalnaść i aŭtarytetnaść. Pytańnie tolki ŭ zdolnaści adsunuć na druhi płan asabistyja ambicyi i papracavać na karyść budučyni Biełarusi. Heta zahadzia nie sprahnazuješ — treba ŭ momancie hladzieć. Jašče b Stanisłaŭ Bahdankievič padyšoŭ, ale ŭ jaho ŭžo surjozny ŭzrost».
Palityk Alaksandr Milinkievič:
«Pierš za ŭsio heta pavinien być čałaviek, dla jakoha Biełaruś — absalutnaja kaštoŭnaść. Nie hieroj-adzinočka, a dziejač z dobraj šyrokaj adukacyjaj, z dośviedam kiravańnia i, vielmi važna, hramadskaj dziejnaści, dla jakoha ŭłada — słužeńnie, a nie biznes i nie zadavalnieńnie svaich ambicyj.
Krainy Bałtyi zaprašali na pasady prezidentaŭ svaich emihrantaŭ, jakija byli vielmi paśpiachovymi, chacia nie zaŭsiody navat dobra havaryli na rodnaj movie. Dobry varyjant, ale, peŭna, my jašče zanadta savieckija, kab pajści na taki krok.
I ja b hałasavaŭ u pieršuju čarhu za hodnuju žančynu, bo jana b nikoli nie ŭciahnuła našu krainu ŭ kryvavuju kramloŭskuju ahresiju i dakładna nie ŭčyniła b unutrany dziaržaŭny teror».
Vadzim Prakopjeŭ:
«Prezidentam u pierachodny pieryjad pavinien stać čałaviek, jaki dobra viedaje stvoranuju Łukašenkam sistemu, Rasiju, Zachad i tamu zmoža pamianiać hetuju sistemu tak, kab heta nie skončyłasia ni vajnoj, ni hańbaj, ni Rasijaj.
Nijakich ružovych poni i śvietłych letucieńnikaŭ, nijakich zachodnich ci ŭschodnich staŭlenikaŭ.
Kandydatury jość. Nazyvać tut, naturalna, nie budziem».
Piśmieńnica Śviatłana Kurs:
«Ja chaču bačyć Valeryja Kavaleŭskaha. Jon matyvavany i ŭmierany idealist. Jašče Śviatłanu Aleksijevič, Viktara Babaryku. Aleksijevič — dobry arbitr, jana pa-nad bitvaj, dastatkova mudraści, kab słuchać ekśpiertaŭ. Da taho ž aŭtarytet na ŭvieś śviet. Toje samaje Aleś Bialacki. Va ŭsich nazvanych vysokija maralnyja jakaści. U dadatak nichto ź ich nie naiŭny. Adukacyja, dośvied, imidž na vyšyni.
Nam prosta nieabchodny simpatyčny kulturny čałaviek paśla dziesiacihodździaŭ nacyjanalnaj kampramietacyi. Voś ja vybrała kampietentnych, ćviordych, dobrych, razumnych i pryvabnych ludziej ź vialikim maštabam asoby, suviaziami i aŭtarytetam u krainie i śviecie».
Historyk Pavieł Cieraškovič:
«Niechta ź nietraŭ režymu. Prafiesijanał u svajoj spravie, z reštkami prychavanaha sumleńnia. Sali Bieryša ŭ Ałbanii — dobry prykład. Doktar, chirurh, jaki staŭ palitykam».
Były bajec Pałka Kalinoŭskaha Alaksandr Kłačko:
«Kankretnaha čałavieka ciapier nie baču. Heta moža być niechta novy. Ale ja ŭsio ž baču Biełaruś parłamienckaj respublikaj, asnoŭnaja ŭłada pavinna być skancentravana mienavita ŭ parłamienta.
Prezidentam, na maju dumku, pavinien być čałaviek, jaki budzie kłapacicca pra nacyjanalnyja intaresy Biełarusi, padtrymlivać adzinuju dziaržaŭnuju movu — biełaruskuju. Jon taksama pavinien mieć zdolnaści danosić da mižnarodnaj supolnaści rašeńni, jakija pryniatyja parłamientam u krainie.
Z palitykaŭ, chto ciapier za kratami, mnie bolš za ŭsio pasuje Pavieł Sieviaryniec. Ale, na žal, u jaho zašmat relihijnaha viektaru. Kali b hetaha było mienš, to ja b addaŭ svoj hołas za jaho na pasadu prezidenta».
Palitołah Alaksandr Frydman:
«Idealny čałaviek — heta Aleś Bialacki. Jaho mocny bok — adsutnaść palityčnych ambicyj. Tearetyčna taksama takoj asobaj mahła stać Śviatłana Cichanoŭskaja, ale vidavočna, što takoj maralnaj padtrymki, jakuju moža atrymać Bialacki, u jaje nie budzie.
Ja dumaju, što hety čałaviek pavinien vykanać svaju rolu i syści paśla z palityčnaj sceny. Voś Bialacki i Cichanoŭskaja padychodziać. Kali, naprykład, Viktar Babaryka ci toj ža Pavieł Łatuška — heta ŭsio ž ludzi, jakija majuć palityčnyja ambicyi i žadajuć dalej zastavacca ŭ palitycy. Heta ŭžo nie zusim tranzit.
Kali pahladzieć z boku ŭłady, chto jość tam, to nie baču nikoha. Bujnych hramadskich dziejačaŭ nie zastałosia, a ŭsie tyja, chto tak ci inakš źviazanyja z režymam, nie zdolnyja zabiaśpiečyć tranzit.
Pavinien prajści padrychtoŭčy pieryjad, kab arhanizavać vybary. Z adnaho boku, kali heta zrabić chutka, to mohuć być niebiaśpiečnyja vyniki, bo ŭ Biełarusi demakratyčnaja kultura adsutničaje, u ludziej niama vopytu. Tamu niejki papulist całkam moža pieramahčy. U pieryjad tranzitu treba padrychtavać hramadstva da vybaraŭ, kab ludzi abirali refleksujučy. I hety abaviazak pavinien uziać na siabie chtości biez palityčnych ambicyj».
«U hateli staić achova tolki z-za taho, što ty biełaj rasy». Jak biełarus pracavaŭ u Vjetnamie, Zimbabve i Filipinach3
Kamientary
Džułani ž sumieŭ.