Naŭrad ci histaryčnaja spadčyna jakoj-niebudź inšaj arystakratyčnaj siamji ŭvasablaje ŭ siabie historyju cełaj dziaržavy ŭ toj miery, jak dla Vialikaha Kniastva Litoŭskaha takoj źjaŭlajecca minuŭščyna Radziviłaŭ. Upeŭnicca ŭ hetym možna ŭ Pałacy vialikich kniazioŭ litoŭskich u Vilni na vystavie «Radziviły: historyja i spadčyna kniazioŭ».
Bolš za 400 hadoŭ tamu biełaruski Niaśviž pačaŭ pieraŭtvaracca ŭ idealny horad, jak toje ŭjaŭlali elity toj epochi. Dušoju hetaha maštabnaha prajektu byŭ pieršy niaśvižski ardynat kniaź Mikałaj Kryštaf Radzivił Sirotka. Mienavita jamu naležyć i ideja stvareńnia vakoł Niaśvižskaha zamka miemaryjalnaha centra siamji. Taki svojeasablivy «muziej» rodu, jaki na praciahu stahodździaŭ byŭ samym ciesnym čynam źnitavany ź dziaržaŭnymi padziejami VKŁ. Vialikaja biblijateka, siamiejny archiŭ i značnaja častka dziaržaŭnych aktaŭ VKŁ, asabistyja papiery i artefakty pradstaŭnikoŭ rodu, partretnaja halereja, arsienał z unikalnymi harmatami, numizmatyčny kabiniet, vydatnaja kalekcyja mastactva…
Na žal, padziei kanca XVIII — pieršaj pałovy XX st. nie paškadavali hetych zboraŭ, jakija apynulisia ŭ roznych kutkach śvietu. Ale chto nie maryŭ kaliści znoŭ ubačyć ich razam u adnym miescy? Ci chacia b častku ich? Dziakujučy čynnaści Nacyjanalnaha muzieja Pałaca vialikich kniazioŭ litoŭskich i asabista kniazia Macieja Radziviła my ciapier majem takuju sapraŭdy ŭnikalnuju mahčymaść!
Niezdarma ŭ centry vystavy postać Mikałaja Kryštafa Radziviła Sirotki i ekspanaty, źviazany ź jaho znakamitaj pilihrymkaj na Śviatuju ziamlu. Ale ŭsiaho i nie pieraličyć. Aryhinały pryvilejaŭ impierataraŭ Śviatoj Rymskaj impieryi ab nadańni kniaskaha tytułu niekalkim halinam rodu, ceły pakoj aryhinalnych partretaŭ «u vianku», što reprezientujuć hienieałohiju siamji na praciahu stahodździaŭ, vydatnyja tvory mastactva, jakija paŭstavali pa inicyjatyvie roznych pakaleńniaŭ Radziviłaŭ, zbroja, posud, miedali, knihi, abrazy, habieleny, hraviury… Navat pachavalny sarkafah. Navat teleskop, jaki padaravaŭ kniaź Michał Kazimir Radzivił Rybańka Vilenskamu ŭniviersitetu ŭ 1753 h. Sotni vydatnych rečaŭ, jakija achoplivajuć historyju Radziviłaŭ z XVI da pačatku XIX st.: uźloty i padzieńni, navuka i padarožžy, słava i śmierć samych roznych pradstaŭnikoŭ rodu.
Hieahrafija ŭdzielnikaŭ vystavy — ad Litvy i Ukrainy da Francyi i Izraila. Siarod ich i dziaržaŭnyja instytucyi, i pryvatnyja zbory, u tym liku i z asabistaj kalekcyi kniazia Macieja Radziviła. Našu krainu na vystavie pradstaŭlajuć ekspanaty z Nacyjanalnaha mastackaha muzieja i Nacyjanalnaha histaryčnaha muzieja Respubliki Biełaruś.
Naviedać vystavu, pryśviečanuju znakamitamu rodu, jaki staŭ važnaj častkaj minułaha dla narodaŭ Litvy, Biełarusi, Polščy i Ukrainy, možna jašče paśpieć padčas kaladaŭ da 12 studzienia ŭ Pałacy vialikich kniazioŭ litoŭskich u Vilni. Kaštuje ŭvachodny kvitok 4 jeŭra (2 jeŭra dla školnikaŭ, studentaŭ i piensijanieraŭ).
Stała viadoma imia čałavieka, jakoha siłaviki nazvali pieršym zatrymanym pa spravie «Hajuna»40
Kamientary